گره در کارِ هنر اصیل صفوی، گره چینی برای هگمتانه خاطره می گردد - فروش برتر

با ما همراه باشید و با تور ارزان چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

آری! این خاصیت هنرهای قدیمی و اصیل ایرانی بوده که هرکدام با ویژگی های منحصربه فردشان گویی انسان را به جهانی دیگری می برد، هنرهای بی نظیری که این روزها بعضی از آن ها فقط نامشان باقی مانده است.

هنرها و صنایع دستی هر مرزوبومی همیشه حاکی از قدمت و ریشه های فرهنگی آن دیار دارد و میراث به جای مانده از گذشتگان و پیشینیان بوده که باید قدر و ارزش آن را دانست چراکه هر یک از این هنرها گویای فرهنگ و نحوه زندگی گذشتگان است.

همدان نیز به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین از دیرباز دارای گنجینه ای باارزش از هنرها و صنایع دستی اصیل ایرانی بوده که توسط استادکاران ماهر و چیره دست همدانی خلق می شده است، و هرکدام از هنرها و صنایع دستی همدان در کشور و حتی در جهان بی نظیر و منحصربه فرد بوده است، همدان نه تنها ازلحاظ تاریخی و باستانی قدمتی سه هزارساله دارد بلکه علاوه بر این هنرهای اصیل را با قدمتی چندین هزارساله در خود نهفته دارد که متأسفانه بعضی از این هنرها در حال حاضر یا فراموش شده اند و یا اینکه در حال فراموشی هستند.

دوات گری (حلبی سازی) هنری زیبا و اصیل همدانی که در حال حاضر تنها یک استادکار ماهر در همدان آن را ادامه می دهد، نمدمالی که امروز فقط یک استادکار پیر در رزن آن را دنبال می نماید، جاجیم بافی که به یک کارگاه در شهرستان تویسرکان بسنده نموده است.

مسگری هم که روزگاری برای خود حکایت پرشوری داشت امروز تنها دو کارگاه از آن در همدان باقی مانده است، چلنگری که عده معدودی در شهر همدان به آن می پردازند، دباغی سنتی که صندلی ویژه ای در همدان داشت امروزه تنها دو سه کارگاه از آن باقی مانده است.

زمانی چاقوسازی روزگار خوشی را در راسته چاقوسازها داشت که امروز چیزی از آن باقی نمانده است، قفل سازی و نازک کاری روی چوب هم از جمله هنرهای در حال فراموشی استان و شهر همدان است که امروز به دلیل نداشتن کاربری در زندگی روزمره در حال فراموشی است.

گره چینی چوب از هنرهای در حال فراموشی همدان

گره چینی چوب یکی از هنرهای در حال فراموشی شهر همدان و دیار هگمتانه بوده که امروز پس از گذشت سالیان دراز تنها یک کارگاه در همدان فعال است و توسط استادکار چیره دست امیر برق زدگان اداره می شود.

گره چینی چوب یکی از اصیل ترین هنرهای ایرانی که از دیرباز در ایران بوده و در آثار تاریخی کشورمان به خوبی مشاهده می شوند و جزو عناصر مهم آثار باستانی است.

گره چینی چوب عبارت است از کنار هم قرار دریافت اشکال هندسی طبق قاعده و اصول و از تکرار گره ها در کنار هم شکل های زیبای گره چینی به وجود می آیند و در گره چینی مسئله خیلی مهم زاویه ها هستند در حقیقت زاویه ها هستند که باعث به وجود آمدن شکل های هندسی می شوند و به خاطر همین شناخت زاویه ها و مهم تر از آن رسم گره اولین کار است.

نام هنر: گره چینی چوب

قدمت: دوران صفویه و احتمالا قبل از این دوران هم وجود دارد

شهر زادگاه هنر: همدان و سایر شهرهای کشور

معرفی کوتاه هنر: گره های هندسی چوبی طبق اصول و قواعد خاصی در کنار هم قرار می گیرد تا هنری زیبا خلق شود

بیشترین کاربرد: درب و پنجره های منازل و اماکن متبرکه

هنرمندان به نام این عرصه: استادکاران همدانی و سایر نقاط کشور

هنرمندان بازمانده: استاد امیر برق زدگان و شاگردان وی

شرایط فعلی این هنر در استان: تنها یک کارگاه در همدان فعال است

علل رکود و مهم ترین چالش پیش روی احیاء: کاربرد نداشتن در زندگی روزمره کنونی به دلیل روی کار آمدن فلز و غیره

ارائه راه چاره برای حفظ و احیاء : تغییر کاری و آموزش به علاقه مندان برای ادامه این هنر

بیشترین کاربرد گره چینی در درب ها و پنجره های منازل و ضریح امامزادگان بوده است

گره چینی چوب مانند هزاران هنر اصیل ایرانی هنری بوده که از دیرباز در شهرهای کشور و به ویژه در همدان صندلی خاصی را داشته و بیشترین کاربرد آن در منازل و اماکن متبرکه مانند امامزادگان بوده است.

کارشناس پژوهش معاونت صنایع دستی همدان در تبادل نظر با خبرنگاران بابیان اینکه متأسفانه امروزه بسیاری از هنرهای اصیل ایرانی و یا همدانی روبه فراموشی گذاشته است، گفت: هنرهایی چون مسگری، نازک کاری و یا گره چینی ازجمله هنرهایی بوده که این روزها در حال فراموشی هستند.

زهرا شیرزادی در ادامه سخنان خود در خصوص گره چینی اضافه کرد: گره چینی هنر اصیل ایرانی بوده که در بعضی نقاط کشور و ازجمله شهر همدان قدمتی دیرینه دارد.

وی بابیان اینکه گره چینی شامل گره های چوبی هندسی بوده که استادکار آن بامهارت تمام و قواعد و اصول خاص آن را کنار هم می چیند، بیان داشت: گره ها با اشکال هندسی در کنار هم قرار می گیرند تا چهارچوبی در قالب پنجره و یا درب منازل و یا پاراوان (جدانماینده اتاق های منازل) ساخته شود.

کارشناس پژوهش معاونت صنایع دستی همدان با اشاره به اینکه گره ها دارای نام های مختلف مانند گره شمسه و ترنج، گره سرمه دان و غیره می شود، عنوان نمود: ساخت هر یک از این گره ها علم بزرگی می خواهد که از دست هرکسی بر نمی آید و استادکار خود را لازم دارد.

درب دو لنگه گره چینی با چوب در امامزاده سام و حام

شیرزادی بیان نمود: بیشترین کاربرد گره چینی در درب ها و پنجره های منازل و ضریح امامزادگان و یا در درب ها پنجره های اماکن متبرکه بوده و یا طاقچه های زیبایی که با گره های چوبی ساخته می شده است.

وی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه در حال حاضر در شهر همدان یک کارگاه وجود دارد که در گره چینی چوب فعال است، عنوان نمود: استاد امیر برق زدگان استاد چیره دستی بوده که نزدیک به 40 سال به این هنر مشغول بوده و شاگردانی را نیز تربیت نموده است.

کارشناس پژوهش معاونت صنایع دستی همدان در خصوص قدمت این هنر در همدان گفت: بر اساس شواهد پیداشده قدمت این هنر به دوران صفویه و یا حتی قبل از آن تخمین زده می شود و یک درب دو لنگه گره چینی با چوب در امامزاده سام و حام شهرستان ملایر کشف شده است که قدمت آن به دوره صفویه بازمی شود و در حال حاضر در موزه لطفعلیان ملایر نگهداری می شود.

شیرزادی با اشاره به اینکه هنر گره چینی چوب زیبایی خاصی دارد، اضافه کرد: گره چینی چوب هنری بوده که معنویت را در خود دارد و از همین رو در اماکن مذهبی به کاربرده می شده است و درواقع دیباچه شکیل بودن امامزاده ها به هنر گره چینی برمی شود.

وی در خصوص دلیل رکود این هنر به خبرنگاران گفت: به دلیل افزایش استفاده از ام دی اف در منازل و یا موارد مشابه آن و یا فلز در منازل این هنر در رکود به سر می برد.

نوآوری و تغییر کاربری راهی برای احیاء هنر گره چینی چوب

کارشناس پژوهش معاونت صنایع دستی همدان در ادامه تغییر کاربری و ارائه نوآوری در این هنر را راه چارهی برای احیاء آن عنوان نمود و گفت: می توان با نوآوری در این هنر و تغییر کاربری مانند استفاده این هنر در وسایل منازل و یا وسایل تزئینی و قاب عکس و غیره دوباره این هنر را رونق بخشید.

شیرزادی آموزش و تبلیغات از سوی رسانه های جمعی و صداوسیما را نیز از عوامل مؤثر برای رونق این هنر عنوان نمود و بیان داشت: فاق و زبانه دو عامل مهم در گره چینی بوده و قسمتی مهم از این هنر بوده که به کار دریافت آن کار هرکسی نیست.

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی همدان نیز در تبادل نظر با خبرنگاران در خصوص هنرهای فراموش شده و گره چینی چوب گفت: رشته ها و هنرهایی هستند مانند پالان دوزی، مسگری، حلبی سازی و گره چینی که امروزه دیگر کاربردی ندارند و با توجه به رشد و توسعه جوامع کاربرد خود را از دست دادند.

لزوم مستند سازی هنرهای از یاد رفته همدان

علیرضا قاسمی با اشاره به اینکه این هنرها هنرهای منسوخ شده خوانده می شود، عنوان نمود: میراث فرهنگی همدان و معاونت صنایع دستی برای حفظ و احیاء ابتدا این هنرها را مستند نگاری می نماید.

وی در این خصوص ادامه داد: مستندی از فرایند اجرای هنر و ابزارآلات آن و همچنین نحوه اجرای هنر و پیشکسوت هنر ساخته می شود و در کنار مستند نگاری سازمان میراث فرهنگی و معاونت صنایع دستی شرایطی برای آموزش این هنر را مهیا نموده است.

معاون صنایع دستی میراث فرهنگی همدان با اشاره به اینکه معاونت صنایع دستی همدان با برگزاری کلاس های آموزشی رایگان از علاقه مندان دعوت می نماید که در کلاس ها شرکت نمایند، بیان نمود: تهیه مستنداتی مانند کتاب از هنرهای در حال فراموشی، آموزش رایگان هنرجویان، حضور هنرمندان و استادان هنرهای در حال فراموشی در نمایشگاه ها ازجمله اقدامات برای حفظ و احیاء این هنر است.

قاسمی گفت: در حال حاضر 79 اثر از صنایع دستی استان همدان پیروز به دریافت نشان ملی شدند.

حکایت هنرهای اصیل ایرانی که در حال فراموشی بوده حکایتی بس غم انگیز است که دل دوستداران هنر و فرهنگ ایرانی را به درد می آورد از همین رو توجه به حفظ و احیاء این هنرها در راستای حفظ و احیاء فرهنگ اصیل ایرانی مهم و لازم است.