دایره المعارف زباله - فروش برتر

دایره المعارف زباله

نویسنده:*دکتراحمد عامری

خیلی ها واقعا نمی دانند با این همه نایلون های پلاستیکی، کاغذ، یولونیت، شیشه، انواع پلاستیک های دورانداختنی و... چه باید بنمایند. از طرفی بیشتر خانه ها کوچک است و مردم نمی توانند این چیزها را در خانه جمع آوری نمایند و از طرف دیگر نمی توانند آنها را دور بریزند و در طبیعت رها نمایند. درحالی که همه این مواد می توانند به چرخه حیات برگردند. باید مواظب باشیم بی رویه زباله فراوری نکنیم و فراوری زباله را در خانه ها که بیشترین حجم زباله در آنها فراوری می گردد کاهش دهیم و مصرف مان را درست و بهینه کنیم. به اسم مثال، اگر ماده غذایی مثل نان خوب پخته گردد و به جای جوش شیرین که یک ماده شیمیایی است و برای دستگاه گوارش بسیار مضر است از فرآورده تخمیر طبیعی خمیر استفاده گردد، این همه دورریز نان نخواهیم داشت. طبق آمار وزارت کشاورزی حدود 40 درصد نان ها به علت تهیه نشدن بهینه آن دورریز می شوند و این نان های دورریز خود نوعی پسماند محسوب می شوند.

خوشبختانه مردم، نان های دورریز را جداگانه جمع آوری می نمایند و این، کار بسیار خوبی است. بسیاری از این نان های جمع آوری شده برای تغذیه گاوها به گاوداری ها برده می گردد. در آنجا نان ها برای مدت زیادی نگهداری می شوند و در نتیجه انواع و اقسام قارچ ها و کپک ها روی این نان ها فراوری می گردد. سپس دام، این نان های آلوده را خورده و آلودگی آنها در شیر گاو نفوذ می نماید و ما این شیرهای آلوده به انواع کپک و قارچ را می خوریم. در حالی که ما اصلا این پسماندها را نمی بینیم و این نان های دورریز را اصلا زباله محسوب نمی کنیم.

زباله تر، زباله خشک

معمولا زباله های خانگی را به دو دسته زباله های خشک و تر تقسیم می کنیم. زباله های تر عموما به زباله هایی گفته می گردد که بازمانده خوراکی های روزانه و پسماندهای میوه و سبزی است و به طور طبیعی به چرخه حیات برمی گردند. به گفته مسوولان شهری، در تهران، روزانه نزدیک به هزار تن سبزی به دست مصرف نماینده ها می رسد که 300 تن آن غیرقابل استفاده است و در جهت فراوری پسماند ها قرار می گیرد.

با زباله تر چه کنیم؟

این زباله را باید جداگانه در کیسه های مخصوص زباله جمع آوری کرد. زباله های تر را به علت وجود باکتری های غیرهوازی که در نبود اکسیژن آغاز به رشد و تکثیر می نمایند و بوی بد فراوری می نمایند، نمی توان نگاه داشت. این باکتری ها زباله را تجزیه و تخمیر نموده و از خود فراوری گازهایی می نمایند که یکی از آنها متان است. گاز متان همان گازی است که در لوله کشی گاز شهری وجود دارد و ما از آن استفاده می کنیم. این گاز فراوریشده از زباله قابل استفاده بوده و بعضی از کشورها که مشکل گاز طبیعی دارند از آن استفاده می نمایند. گازهای دیگری که به واسطه عمل تخمیر این باکتری ها روی زباله های تر فراوری می گردد گاز کربنیک و گاز هیدروژن سولفوره است. این گاز بسیار بدبو است و همان گاز چاه توالت و تخم مرغ گندیده است و بوی بسیار اذیت نماینده ای دارد و اگر از میزان خاصی بیشتر گردد، مسموم نماینده و در نهایت کشنده است. اما خوشبختانه این گاز بو دارد و افراد متوجه وجود آن می شوند. بنابراین با توجه به آنچه ذکر شد زباله تر را نمی توان بیشتر از 2 روز نگه داشت.

اگر زباله در خانه بماند...

علاوه بر بوی بد، ماندن طولانی مدت زباله در خانه می تواند باعث جمع شدن مگس و انواع حشرات موذی و غیرموذی گردد که خطر انتقال بیماری ها را افزایش می دهند. به اسم مثال، مگس را در نظر بگیرید. روی زباله ها می نشیند، از آنها تغذیه می نماید و روی آنها تخم گذاری می نماید. جالب است بدانید که هر مگس در طول عمرش معمولا 5 تا 6 دفعه تخم گذاری می نماید و هر بار حدود 50 تا 150 عدد تخم می گذارد. حال در نظر بگیرید طی چند روز چه تعداد مگس روی زباله ها خواهیم داشت؟ مگس ها روی هر ماده غذایی که بنشینند، آن را آلوده می نمایند. بعضی ها می گویند ما مگس را بلافاصله از روی ماده غذایی دور کردیم پس فرصتی برای آلوده کردن آن نداشته است؛ در حالی که مگس به محض آنکه روی ماده غذایی می نشیند آلودگی و میکروب های بدنش را به آن منتقل می نماید. نتایج بعضی تحقیقات نشان می دهد که در بدن هر مگس حداقل یک میلیارد و 250 میلیون باکتری وجود دارد. مگس وقتی روی ماده غذایی می نشیند خرطومش را وارد آن می نماید و از بزاق دهانش روی ماده غذایی می ریزد؛ سپس آن را به هم زده و به اصطلاح یک پالوده درست می نماید و آن را می مکد. پس از آنکه این پالوده را مکید، روی ماده غذایی مدفوع می نماید و تمام این مراحل طی چند ثانیه انجام می گردد و شاید شما فکرش را هم نکنید که نشستن چند لحظه مگس (مثلا روی یک حبه قند) تا چه میزان می تواند آن را آلوده کند. علاوه بر مگس، موش هم یکی از معضل های پدیدآمده در اثر تلنبار زباله های تر است.

شیرابه زباله از کجا می آید؟

مشکل دیگر زباله های تر، شیرابه است. وقتی زباله های تر روی هم انباشته می شوند فشار حاصل از آنها سبب فراوری آب زباله یا در اصطلاح شیرابه می گردد. آلودگی شیرابه بسیار زیاد است. ما یک معیاری در مایعات غلیظ آلوده مانند فاضلاب و شیرابه داریم تحت اسم BOD. BOD حدود 250 تا 300 قسمت در میلیون است که به آن ppm300 می گویند که مربوط به زباله های معمولی است. ولی وقتی زباله تبدیل به شیرابه شد BOD آن چند هزار برابر شده و به 40 هزار ppm می رسد. یعنی یک قطره شیرابه زباله هایی که در کوچه و خیابان رها شده اند مانند یک بمب میکروبی خطرناک هستند که به راحتی می توانند انواع و اقسام بیماری ها را به رهگذران و مردم انتقال دهند. اگر این شیرابه در آب بریزد، آب را آلوده می نماید و اگر روی زمین بریزد، آب های زیرزمینی را آلوده خواهد نمود. پس از جمع آوری زباله ها، زباله تر تبدیل به کود و کمپوست می گردد که هم ارزش غذایی آن برای گیاهان حایز اهمیت است و هم از نظر مالی ارزان است. اما برای بازیافت زباله و بعلاوه فراوری کمپوست باید هم کیفیت بهداشتی زباله ها بالا برود و هم مطابق استانداردهای بین المللی عمل کنیم.

... و اما زباله خشک

زباله های خشک شامل مقوا، کاغذ، قوطی های نوشابه، انواع پارچه و... است که به طور طبیعی به چرخه حیات برنمی گردند و فسادناپذیرند. این زباله ها را باید از زباله های تر جدا نموده و در کیسه جداگانه ای ریخت. این زباله ها را می توان مدت ها نگاه داشت.

با زباله خشک چه باید کرد؟

در مراکز بازیافت، از زباله های خشک مانند کاغذ و مقوا، مجددا کاغذ و مقوا فراوری می نمایند. ما برای فراوری یک تن کاغذ مجبوریم 17 درخت تناور را قطع کنیم؛ در حالی که می توانیم در تهران روزانه 600 تن کاغذ از این زباله های خشک به دست بیاوریم. ضمن اینکه هر کاغذ را می توانیم 8 بار بازیافت کنیم. حال اگر 600 را در 17 درخت تنومند ضرب کنیم یعنی از قطع 10200 درخت در روز جلوگیری نموده ایم. همه این مسایل مستلزم این است که مردم زباله را از مبدا تفکیک نمایند و ماموران شهرداری هم این زباله ها را جدا جمع آوری نموده و آنها را با هم مخلوط ننمایند.

پی نوشت ها :

کارشناس بهداشت محیط*

منبع: www.salamat.comaeمنبع: راسخون